Andrzejki - magiczny wieczór wróżb obchodzony w wigilię św. Andrzeja, a więc w nocy z 29 na 30 listopada. Niezależnie od Waszych zainteresowań wróżbami, jest to po prostu ostatnia okazja na odprawienie hucznej imprezy przed zbliżającym się adwentem, w końcu to popularne "Ostatki". Jaka jest historia Andrzejek?

Nikt nie potrafi stwierdzić, kiedy zaczęto obchodzić ten nietypowy dzień. Niektórzy genezy dopatrują się w starożytnej Grecji. Dlaczego? Kiedyś wróżby andrzejkowe były matrymonialne, a więc zarezerwowane wyłącznie dla kobiet (niezamężnych). Miały one na celu przewidzieć, kiedy i za kogo dana panna wyjdzie za mąż. Kobiety wróżyły w odosobnieniu, dopiero później zaczęto traktować ten rytuał jako grupową zabawę. Mężczyźni mieli swój odpowiednik święta - Katarzynki. Właśnie łącząc wątek wróżb związanych z zamążpójściem, oraz podobieństwa imienia Andreas do słów "aner" i "andros", co oznacza w grece "mąż" i "mężczyzna", można przypuszczać, że święto swoje początki miało w dalekiej starożytności. 

Andrzejki w Polsce

Pierwsze wzmianki o Andrzejkach znajdziemy w sztuce „Justyn i Konstancja” Bielskiego z XVI w. Pojawiają się tam słowa: ”Nalejcie wosku na wodę, poznacie swoją przygodę” i dalej „w Wigilię Jędrzeja świętego ujrzy oblubieńca swojego!” Ważne jest więc, że Andrzejki obchodzi się dzień przed imieninami Andrzeja! W Polsce ten dzień traktowano całkiem poważnie. Oprócz standardowych wróżb z lania wosku, wierzono, że sen w noc andrzejkową da pannie sen o przyszłości - przyśni jej się przyszły ukochany, lub upiór. Aby chronić się przed złymi duchami, nawiedzającymi dom, zabraniano im wstępu, poprzez smarowanie drzwi, furtki i ramy okien… czosnkiem. W tym samym celu rozpalano przed domem ogniska, które podtrzymywano przez całą noc. Zwano je ogniami św. Andrzeja.

Andrzejkowe wróżenie z losów i z gałązek

W noc andrzejkową losowano różne przedmioty o symbolicznym znaczeniu. Listek oznaczał staropanieństwo, wstążka z czepka – bliski ślub, a różaniec – stan zakonny. Najważniejszą jednak i powszechną była wróżba z gałązki wiśni lub czereśni. Gałązkę należało uciąć w dzień św. Andrzeja i wstawić do wody. Jeśli zakwitła w Wigilię Bożego Narodzenia, był to znak, że w najbliższym czasie dziewczyna stanie na ślubnym kobiercu.

Najpopularniejsze wróżby andrzejkowe

Na Kielecczyźnie powszechnym zwyczajem było lanie roztopionego wosku na wodę i odczytywanie swojej przyszłości na podstawie uformowanych woskowych figur. 

Popularne było (i jest) wróżenie za pomocą butów. Panny ustawiały rzędem swoje buty od pieca w kierunku drzwi do sieni. Ta, której but pierwszy znalazł się za drzwiami, najszybciej wychodziła za mąż.

Jeśli chcesz poznać imię przyszłego męża, napisz na kartce w kształcie serca różne imiona męskie, a następnie przebij arkusz igłą od drugiej strony, nie podglądając. Ten, na którego trafi igła, "wstrzeli" się w Twoje serce...

A może nie chcesz poznać dokładnego imienia, a tylko dostać wskazówkę? Wróżba z jabłek będzie odpowiednia - obierz jabłko ze skórki, starając się tworzyć jak najdłuższą obierkę. Następnie przerzuć ją przez ramię. Obierka ułoży się w kształt pierwszej litery imienia wybranka.

Wróżby Andrzejkowe dla dzieci

Na środku pokoju postaw miskę z wodą. Każdemu dziecku daj po monecie (wszystkie monety powinny być o tym samym nominale). Następnie każde z dzieci powinno podejść do miski, pomyśleć życzenie i stojąc tyłem do naczynia, rzucić monetę przez lewe ramię. Dziecko, które trafi do miski, może spodziewać się, że jego marzenie niebawem się spełni.

Przygotuj filiżanki i kilka przedmiotów, które pod nimi ukryjesz. Każdemu z nich przypisz umownie określone znaczenie, np. moneta to zbliżające się prezenty, mały listek - wyjazd w ulubione miejsce, a cukierek - słodkie życie. Odkrywając jedną z filiżanek maluch dowie się, co czeka go w najbliższych tygodniach.

W przypadku zabaw z dziećmi możecie zmodyfikować wróżbę w ustawianie butów i próbować przewidzieć kto pierwszy np. urośnie najwięcej centymetrów (wtedy tylko dziecięce obuwie wchodzi w grę, bo wiadomo, że rodzice już nie urosną) lub kto pierwszy będzie mógł otworzyć prezent spod choinki w Wigilię.