Jak rozwijają się stopy dziecka?
Stopy są dosłownie i w przenośni podstawą całego naszego ciała - dlatego jakiekolwiek nieprawidłowości w ich rozwoju wywołują wiele obaw u niedoświadczonych rodziców.
W jakim wieku dziecko powinno zacząć chodzić? Kiedy należy udać się do lekarza specjalisty? Jakie buty wybrać w trosce o prawidłowy rozwój stóp dziecka?
Stopy najczęściej zaczynają być w centrum uwagi rodziców dopiero w momencie pierwszych prób chodzenia
- a to błąd, ponieważ wbrew pozorom przebyły one niezwykle fascynującą drogę i wiele "nauczyły się", zanim stanęły na podłodze. Sposób w jaki pracowały i były stymulowane przed nauką chodzenia ma ogromne znaczenie, bo zależy od tego moment, w którym wykonają pierwsze kroczki. Wpływa to na sprawność nauki jak
i na całą na całą sylwetkę. Ważnym jest, by niemowlę miało jak najwięcej możliwości swobodnego ruchu, ponieważ poprzez ocieranie stópką o stópkę, odpychanie się piętami, biorąc stópki do rączki maluszek poznaje swoje stopy i ćwiczy je do konkretnej funkcji - odpowiedniego, prawidłowego chodzenia. Naprężając nóżki na różne sposoby, wypracowuje sobie pewien system ruchu całego ciała, który staje się po czasie automatyczny - a jeśli był nieprawidłowy - ciężko go zmienić. Poniżej przedstawiamy krótki opis poszczególnych etapów życia dziecka i rozwoju jego stóp, który - mamy nadzieję - pomoże Wam "wyłapać" ewentualne nieprawidłowości.
NIEMOWLĘ
Dziecko rodzi się z nóżkami ułożonymi w kształt litery "O" - to naturalne w tym czasie ułożenie, nazywane szpotawością kolan, polega na przykurczeniu nóg do ciałka. Stopy skierowane są do wewnątrz, a ich podeszwy wyścielone są warstwą tłuszczyku.
PIERWSZY ROK
To przełomowy czas, w którym dziecko stawia swoje pierwsze kroczki. Dzieje się to zazwyczaj ok. 10 miesiąca życia, jednak każde dziecko ma swoje tempo rozwoju - dlatego nie należy dziecka zachęcać do chodzenia, ponieważ można tym wyrządzić mu krzywdę - stopa sama wie, kiedy jest gotowa na przyjęcie pełnego ciężaru ciała, a usilne stawianie pociechy lub prowadzenie za ręce powoduje chód na palcach i niezdrowy dla dziecka nierównomierny rozkład ciężaru na powierzchni stopy. W takiej sytuacji nie pracują prawidłowo mięśnie nóg
i brzuszka odpowiedzialne za równowagę. Konsekwencją zbyt wczesnego zachęcania do chodzenia mogą być zmiany w biodrach, pociąganie dziecka za ręce jest z kolei niezdrowe dla jego barków. Do lekarza należy się udać, jeśli dziecko po ukończeniu 17 roku życia dalej nie podejmuje prób chodzenia. W tym okresie dziecko stawia nogi szeroko, co ułatwia mu utrzymanie równowagi, nogi ugięte w kolanach i stawach biodrowych nadal są szpotawe, a podeszwa płaska (tzw. płaskostopie pozorne).
MAŁE STOPY CHŁONĄ WSZELKIE ZŁE NAWYKI, DLATEGO BUT POWINIEN BYĆ IDEALNIE DOBRANY DO STOPY. NA JAKIE CECHY ZWRACAĆ UWAGĘ?
→ buty powinny być nowe - używane są w pewien sposób zdeformowane przez ewentualnie nieprawidłowe ułożenie stóp poprzedniego właściciela, co może rzutować na rozwój małych stópek
→ cholewka obuwia musi sięgać ponad kostkę - stabilizuje ona chybotliwą jeszcze piętę
→ czubek buta powinien być obszerny i pozwalać dziecku na swobodne poruszanie palcami. Dziecko nie powinno kurczyć palców w bucie. Dlatego wybierając buty należy zwrócić uwagę, by były ok. 7-9 minimetrów dłuższe od stópki, ponieważ przy chodzeniu pracuje ona do przodu i tyłu, należy także wziąć pod uwagę szybkie tempo wzrostu stopy - informacje o tym, jak prawidłowo dobrać dziecku rozmiar obuwia, znajdziesz TUTAJ
→ podeszwa powinna być wykonana z antypoślizgowego tworzywa - najlepiej kauczuku (jest sprężysty a jednocześnie trwalszy niż zwykła guma)
→ buty dla dziecka powinny być wykonane z naturalnych materiałów jak skóra czy bawełna - pozwoli to uniknąć nadmiernego pocenia się stópek;
→ najlepsze buty dla dziecka są lekkie - by nadmiernie nie obciążać mięśni.
DRUGI ROK
W tym wieku większość dzieci już chodzi. Nogi powoli przestają być szpotawe, a zaczynają być koślawe - kolana skierowane ku sobie. To normalny proces. Jeśli nie występuje - spokojnie, to proces indywidualny. Nadal występuje poduszeczka tłuszczowa na podeszwie stopy, która maskuje szkielet i daje wrażenie płaskostopia, jednak paluszki powinny przekierowywać się do przodu - nie być skierowane do wewnątrz.
TRZECI ROK
To okres urzymywania się koślawości i płaskostopia, jednak są pewne normy w których koślawość może się utrzymywać - jeśli dziecko stanie, ze złączonymi kolankami a odstęp między kostkami wynosi więcej niż 5 cm - warto skonsultować się z lekarzem.
CZWARTY ROK
W tym okresie poduszeczki tłuszczowe powinny zanikać, jeśli nie - należy udać się do specjalisty. Sprawdzić postępy można odbijając mokrą stópkę na kartce papieru - jeśli widać miejsce w którym stopa opiera się na pięcie, pierwszej i piątej głowie kości śródstopia i widać charakterystyczne wcięcie po wewnętrznej stronie stopy - wszystko jest w porządku.
PIĘĆ LAT
To wiek, w którym stopa powinna być już prawidłowo ukształtowana, a kolana u większości dzieci prawidłowo ustawione. To dobry okres na skonsultowanie dziecka z lekarzem - w tym momencie widoczne są wszelkie zaburzenia, a ich naprawienie poprzez rehabilitację czy odpowiednie obuwie najczęściej kończy się sukcesem. W okresie 5go do 7go roku życia należy dziecko skonsultować z lekarzem ortopedą.