Jak zadbać o zdrowe stopy dziecka? Poradnik dla rodziców od pierwszych kroków

Prawidłowy rozwój stóp u dzieci ma kluczowe znaczenie dla ich ogólnej sprawności fizycznej. Wielu rodziców nie wie, jak rozpoznać pierwsze nieprawidłowości ani jak odpowiednio zadbać o to, by im zapobiec. Dlaczego to takie istotne? Zdrowe stopy dziecka to fundament umiejętności zachowania równowagi, poprawnego chodu i utrzymania właściwej postawy ciała. Ten poradnik zawiera praktyczne wskazówki i ćwiczenia, które pomogą Ci wspierać rozwój stóp Twojego dziecka - od malucha do starszaka.

Stopy dziecka - aktorzy pierwszego planu

Składająca się z 26 kości i 33 stawów stopa to precyzyjnie zaprojektowany fundament ciała. Rola stóp w rozwoju ruchowym dziecka jest nieoceniona. Od samego początku pełnią szereg istotnych funkcji wpływając na biomechanikę, rozwój mięśni i postawę ciała. Prawidłowo ukształtowane stopy zapewniają ciału stabilność i pewność ruchową przy przemieszczaniu się. Gwarantują ciału podparcie i amortyzują wstrząsy.

Wszelkie nieprawidłowości w budowie lub funkcjonowaniu stóp, mogą prowadzić do wykształcenia mechanizmów kompensacyjnych w innych częściach ciała. Narażając tym samym dziecięce kolana, biodra czy kręgosłup i rzutując na wystąpienie problemów z narządem ruchu w przyszłości.

Co doceniają stopy niemowląt?

Stopy noworodka są przez pierwszych kilka miesięcy miękkie i elastyczne. Wystarczą im w zupełności ciepłe skarpetki lub zakrywające stópki śpioszki. W etapie niemowlęcym unikamy obuwia, gdyż to mogłoby zaburzać naturalny rozwój i ograniczać ruchomość rosnących stóp.

Jeśli chcesz wspomóc zdrowy rozwój stóp niemowląt, możesz korzystać ze wspierających układ nerwowy i pobudzających czucie głębokie technik stymulacji. Świetnie sprawdzą się w tej roli różne materiały i faktury a także zabawy dotykiem.

Od raczkowania do pierwszych kroków - co przyda się przy nauce chodzenia?

Raczkowanie rozpoczyna się zwykle między 5. a 10. miesiącem życia. Nie jest to jednak niezbędny do zaliczenia kamień milowy - niektóre dzieci pomijają raczkowanie i jeśli brak przy tym niepokojących symptomów spowolnienia rozwojowego, nie ma w tym na ogół nic złego.

Chodzenie zaczyna się z reguły między 9. a 18. miesiącem życia. Choć to przełomowy etap w rozwoju dziecka, najlepiej cierpliwie wyczekiwać aż pojawi się naturalnie i nie przyspieszać go na własną rękę.

• Wykaż się cierpliwością - jeśli dziecko nie wstaje, może być to związane z brakiem gotowości układu mięśniowego, dlatego stanowczo odradza się prowadzenie za ręce i wymuszanie tego momentu.

• Zrezygnuj z chodzika - urządzenia mające pomóc w nauce chodzenia w istocie mogą zaburzać wzorzec ruchu i za sprawą nieprawidłowo przenoszonego obciążenia prowadzić do przeciążeń a nawet opóźniać rozwój motoryczny dziecka.

• Zachęcaj do chodzenia boso - na buty i kapcie dla dzieci przyjdzie jeszcze czas. Chodzenie po domu gołymi stopami wzmacnia mięśnie stóp i uczy dziecko zachowywania równowagi.

Wybieramy obuwie dziecięce – jak dobrać dobre buty?

Kiedy zdolności lokomocyjne malucha pozwolą mu na swobodne wstawanie i chodzenie, przychodzi pora na zakup pierwszych bucików. Rolą dziecięcych butów jest przede wszystkim ochrona stopy przed środowiskiem zewnętrznym. Wybierając pierwsze buciki dla dziecka zwróć uwagę na kryteria takie jak:

• właściwe dopasowanie rozmiaru,
• elastyczna podeszwa,
• oddychające materiały,
• brak obcasa i zbędnego usztywnienia.

Obuwie ma szalenie istotny wpływ na to, jak rozwijają się stopy dziecka - postaw na buty stworzone z myślą o wsparciu dziecięcej anatomii, nie zaś z jej pominięciem.

Ćwiczenia na zdrowe stopy – co możesz robić z dzieckiem w domu?

Jeśli zachęcanie dziecka do ćwiczeń ma być skuteczne, musi być przede wszystkim ciekawe. Na szczęście nie potrzeba wiele, by wpleść elementy terapeutyczne w zabawę. Można to zrobić bez konieczności wydzielania dziecku specjalnego czasu na zniechęcająco brzmiące ćwiczenia i komunikowania mu, że to rodzaj pewnej pracy domowej.

Kilka propozycji rozwijających zabaw dla dzieci, które mogą Cię zainspirować:

• Turlanie piłki stopą - to może być piłka tenisowa, sensoryczna lub inna niewielkich rozmiarów. Daj dziecku piłkę i zaproś do turlania jej z pozycji stojącej lub siedzącej. Możecie wymieniać się nią w formie zabawy i niespiesznych podań. Dobrze jest przetaczać ją w przód, w tył i na boki - eksplorujcie kierunki i próbujcie tymi ruchami w wyobrażony sposób narysować coś na podłodze. To proste ćwiczenie pomoże rozluźnić powięzi i poprawić mobilność stopy.
  
  
• Ścieżki sensoryczne - zbudujcie z dzieckiem wybieg treningowy dla modelek lub tor przeszkód dla wojowników ninja. Nie potrzeba wiele - różne skrawki materiału, ręcznik, mata z wypustkami, woreczki z grochem czy folia bąbelkowa - utylizuj elementy o różnych fakturach, a następnie zaproś dziecko do spaceru boso po złożonej z nich ścieżce. Chodzenie na boso dzieci to dobra okazja do wspólnej zabawy i treningu.
  
  
• Chwytanie palcami - czy to chwytanie trawy, którą możecie wyrywać na wyścigi na działce, czy chwytanie piasku na plaży, kiedy będziecie próbować zbudować coś bez udziału rąk, czy też chwytanie klocków chowanych do pudełka po udanej zabawie - opcje w zasadzie się nie kończą. To dobry sposób na wzmocnienie mięśni krótkich stopy i poprawę precyzji ruchu palców.

Staraj się, żeby za każdym razem ćwiczenia na stopy dla dzieci wyglądały nieco inaczej. Dzięki prostym modyfikacjom lub nawet zmianie narracji wokół tego co i po co robicie, może utrzymać zainteresowanie dziecka i kompletnie wyeliminować z gry poczucie jakiegoś przymusu.

Jak zadbać o zdrowe stopy dziecka? Obserwuj i zachęcaj swoim przykładem

Jeśli pozostaniesz w uważności na to, jak dziecko ustawia stopy, w jaki sposób chodzi i jak się to zmienia, łatwiej będzie Ci dostrzec niepokojące symptomy i szybciej zareagować. Ważny jest też ogólny przekaz, który warto przemycać przy okazji wspólnego zakupu obuwia, gdy wyjaśniasz na jakie kryteria zwracacie uwagę.

Przede wszystkim zaś kluczowa w trosce o zdrowe stopy dziecka jest systematyczność, która buduje nawyki. Może włączycie wspólnie prosty instruktaż masażu stóp i spróbujecie wykonać go razem po długim spacerze? A może czekając aż zagotuje się woda na herbatę zrobicie sobie wyzwanie stania na jednej nodze?

Nie musisz inwestować w drogi sprzęt do ćwiczeń ani wydzielać na nie osobnych bloków czasowych - im więcej w tym luzu i zabawy, tym większe szanse, że nawyk dbania o zdrowe stopy, dziecko przyswoi sobie na dobre.