Wady postawy, potocznie określane jako krzywy kręgosłup, to zmora nie tylko dzieci ale i wielu dorosłych. To jednak nie brak wyprostowanych pleców podczas siedzenia, a nawet nie większe niż niegdyś zwieszanie głowy w pochyleniu nad niewielkich rozmiarów ekranem, zbierają największe żniwa. Niedocenianym siewcą problemów związanych z postawą ciała, jest często przeoczona lub zaniedbana dysfunkcja na niższym piętrze. To również moment, w którym stopy wysuwają się na prowadzenie w wyścigu po konieczną do rozwikłania zagadki uwagę.

Kręgosłup krzywy z natury - rys anatomiczny

Przewrotność określania kręgosłupa krzywym polega na jego najpopularniejszym wyobrażeniu rzutowania wyłącznie w jednej płaszczyźnie, w której to przypomina prosty słup. Konsekwentnie, o wadach postawy myśli się wówczas w podobnych kategoriach, na ogół wyobrażając sobie ów słup w wychylenie na jakimś odcinku, w prawą lub lewą stronę. To może być jednak ślepa uliczka, która zamiast ułatwiać, utrudnia zrozumienie istoty szeroko pojętych wad postawy.

Wielu pacjentów odwiedzających gabinet fizjoterapeutyczny z trwogą w oczach przyznaje, że mają kifozę kręgosłupa. Inni, z nie mniejszym lękiem wyznają, że zdiagnozowano u nich lordozę. To moment, w którym trudno się fizjoterapeucie nie uśmiechnąć. Czy fizjoterapeuci nie powinni w tym miejscu ronić łzy współczucia? Bynajmniej nie chodzi tu o zilustrowanie domniemanego braku adekwatnych uczuć. Rzecz w tym, że zarówno kifoza (a nawet dwie) jak i lordoza (również obecna w dwupaku), stanowią naturalne krzywizny kręgosłupa. Można więc śmiało powiedzieć, że kręgosłup przypomina kształtem literę S opisując przy tym jego zdrowy, a nie patologiczny stan, co wielu rysuje się przed oczami, gdy słyszą to hasło. Dzięki takiemu ułożeniu, ciężar rozkłada się równomiernie, amortyzując wstrząsy i zabezpieczając kręgosłup przed urazami.

Wady postawy, czyli kręgosłup krzywy patologicznie

Wady postawy to pojemna kategoria, każdą z nich należy więc w leczeniu rozpatrywać indywidualnie. Na potrzeby zobrazowania związków i zależności pomiędzy różnymi układami i elementami w ciele, dobrze jest jednak chociaż w uogólniony sposób zapoznać się z istotnymi wyróżnikami kilku powszechnych wad postawy.

Opisane powyżej naturalne krzywizny kręgosłupa mogą ulec pogłębieniu (hiperlordoza oraz hiperkifoza) lub wypłaszczeniu (spłycona lordoza oraz spłycona kifoza). Do tych określeń dodaje się również dookreślające problematyczny obszar epitety, np. hiperlordoza lędźwiowa czy spłycona kifoza piersiowa. Tego rodzaju zmiany zaburzają funkcje kręgosłupa uniemożliwiając prawidłową dystrybucję ciężaru i przenoszenie siły. W konsekwencji mogą pojawić się dolegliwości bólowe, zaś układ kostno-stawowy staje się narażony na kontuzje i urazy.

Wady postawy mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty. Opisane poniżej, rozpatrujemy tutaj w kontekście wad nabytych. Częste wady postawy dotyczące kręgosłupa, to m.in.:

Plecy okrągłe - nadmiernie wygięty odcinek piersiowy kręgosłupa przejawia się wówczas jako zaokrąglone plecy, zapadająca się klatka piersiowa, odstające łopatki, wysunięta do przodu głowa i skierowane do przodu ramiona. To właśnie hiperkifoza piersiowa.

Plecy wklęsłe - pogłębiona lordoza odcinka lędźwiowego zaznacza się jako nadmierne wygięcie dołu pleców ku przodowi, wypięty brzuch i podkreślone pośladki.

Plecy okrągło-wklęsłe - ma miejsce przy jednoczesnym pogłębieniu kifozy piersiowej wraz z hiperlordozą lędźwiową.

Plecy płaskie - stan, w którym spłaszczeniu lub całkowitemu zniesieniu ulegają naturalne krzywizny kręgosłupa. Wypłaszcza się klatka piersiowa, opadają i wysuwają się w przód braki, miednica ulega tyłopochyleniu.

Skolioza kręgosłupa - boczne skrzywienie kręgosłupa (choć tak naprawdę trójpłaszczyznowe) to wada z dużą dozą prawdopodobieństwa najbardziej zakorzeniona w powszechnym wyobrażeniu o wadach postawy. Stopień deformacji i związane z nią objawy mogą być różne. Wygięcie sylwetki w jedną ze stron jest na ogół widoczne gołym okiem. Skolioza to często także (pozornie) krótsza jedna noga, asymetria talii, nierówna wysokość linii ramion, skrzywiony przebieg linii kręgosłupa, nierówność linii bioder czy jednostronny garb.

Związek stopy z kręgosłupem

Choć mogłoby się wydawać, że tak dystalny od kręgosłupa obszar, jakim jest stopa, nie wiąże się z nim niczym więcej jak wspólna powłoka skórna, prawda jest tu zgoła inna. Stopa bardzo przypomina kręgosłup (warto raz jeszcze rzucić okiem na wcześniejszą grafikę)! Kręgosłup składa się z czterech krzywizn: szyjnej, piersiowej, lędźwiowej i krzyżowo-guzicznej. Z kolei stopa, w swojej zewnętrznej architekturze, zbudowana jest z dwóch łuków podłużnych oraz dwóch łuków poprzecznych.

Chcesz zadbać o kręgosłup? Zadbaj o stopy!

Bez uwzględnienia roli, jaką w procesie powstawania wad postawy odgrywają stopy, trudno mówić tak o kompleksowym leczeniu jak i skutecznej prewencji. Przede wszystkim należy zauważyć, że deformacja stóp nie jest problemem samej stopy.

Pacjenci ze zdiagnozowanymi wadami postawy w obrębie kręgosłupa, mają nierzadko do czynienia z wadami również niżej położonych segmentów. Są to m.in. koślawe kolana, szpotawe kolana, płaskostopie czy paluch koślawy. Nieprawidłowa budowa lub ułożenie stopy zaburza jej funkcje związane z amortyzacją, stabilizacją i właściwym przenoszeniem napięć. To zaś może przyczyniać się do zmian w całej osi ciała, co niesie za sobą zwiększone ryzyko wystąpienia wady postawy dotyczącej kręgosłupa.

Jakie buty, taki kręgosłup

Podobnie rzecz ma się ze źle dobranym obuwiem - odbija się to na całym narządzie ruchu. Dobre obuwie powinno przede wszystkim mieć właściwy rozmiar. Warto też, by było lekkie, niekrępujące nadmiernie ruchów stopy. Z perspektywy kręgosłupa, szczególnie istotna jest elastyczna podeszwa i konstrukcja buta, która zapobiega przekrzywianiu stóp. W tym aspekcie warta polecenia jest linia ultralekkich butów dla dorosłych zaprojektowanych w sposób uwzględniający naturalne potrzeby stóp, a co za tym idzie, również samego kręgosłupa.

Zadbaj o kręgosłup u podstaw, troszcząc się wpierw o zdrowie stóp.